گزش کک
کَک ها حشرات بدون بال، خونخوار، بسیار ریز و از راسته لوله‌بالان هستند که کمتر از ۳ میلی‌متر طول دارند. کک‌ها حرکتهای جهشی دارند. ککها بیشتر از پستانداران و گاهی از پرندگان خونخواری می‌کنند. به طور کلی از ۳۰۰۰ گونه کک فقط ۱۲ گونه به انسان حمله می‌کنند. مهمترین گونه‌های کک، کک جوندگان، کک انسان، کک گربه (Ctenocephalides felis) و کک سگ (Ctenocephalides canis) هستند. گزش آنها باعث تحریک، ناراحتی شدید و خونریزی می‌شود. کک جوندگان ناقل مهم طاعون خیارکی و تیفوس منتقله توسط کک است. کک‌های گربه که کرمهای نواری (ستودها) را منتقل می‌کند، عموماً در آمریکا دیده شده‌اند و در موارد نادر با خود بیماریهایی را حمل می‌کنند. کک‌های سگ عموماً در اروپا یافت می‌شوند و عمومی ترین انگل در سگ‌ها از طریق این موجودات منتقل می‌شود. کک تونگا (کک شنی یا کک انسان) پوست انسان را سوراخ کرده و باعث عفونت می‌شود. کک‌هایی که انسان را می‌گزند در بیشتر نقاط جهان یافت می‌شوند. کک‌ها از جمله پارازیتهایی هستند که اغلب منازلی که حیوانات خانگی از جمله سگ و گربه نگه داری می‌شود را درگیر می‌کنند. کک‌ها می‌توانند به لباس‌ها یا حیوان شما بچسبند. آنها در حیاطها، پرورش گاههای سگ و گربه، جنگلها و پارکها یافت می‌شوند یا در مکان‌های دیگری که حیوانات در آنجا زندگی می‌کنند. چون برای کک ها این ها مکانهایی هستند که می‌توانند میزبان‌های خود را پیدا کرده و تولید مثل کنند.

چرخه زندگی ککها شامل ۴ مرحله تخم، لارو، شفیره و بالغ است. یک کک ماده می‌تواند در روز ۵۰ تا تخم بگذارد! تخم ککها حدود ۰٫۵ میلیمتر طول دارد، تخم مرغی شکل و سفید می‌باشد. کک روی میزبان خود تخم‌گذاری می‌کند، که این تخمها از بدن میزبان روی فرش، زمین، خاک یا هر جای دیگری می‌افتند و در شرایطی که دمای هوا اندکی بالا و هوا نسبتاً مرطوب باشد می‌توانند دوام بیاورند و چرخه زندگی خود را کامل کنند. بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی فقط ۵۰٪ از تخمهای هر کک به لارو تبدیل می‌شوند و در حدود ۳۵٪ از لاروها موفق به تنیدن پیله و تشکیل پوپ می‌گردند. اما از کل تخم‌های اولیه کک فقط ۵٪ آنها به حشره بالغ تبدیل می‌گردند. کک‌های بالغ ۱-۴ میلیمتر طول و بدنی بیضی شکل دارند و در طرفین فشرده و بدون بال هستند. همچنین پاهای آن‌ها رشد مناسبی داشته و برای جهیدن سازگاری دارند.
در عرض ۱۰ روز پس از قرار گرفتن تخم در محیط مناسب، لارو کرم مانندی که فاقد ضمائم حرکتی است خارج می‌شود. این لاروها از زیر سطح خاک حرکت می‌کنند و یا اگر داخل اتاق باشد به داخل فرشها و یا شکاف‌های کف نفوذ می‌کنند، لاروها از مدفوع ککهای بالغ تغذیه می‌کنند و در عرض ۵-۱۲ روز پیله‌ای ابریشم مانند در اطراف خود تولید و در آن شفیره گذاری می‌کنند. خروج حشره بالغ از پیله بسته به شرایط ممکن است از ۵ تا ۱۴۰ روز طول بکشد، پس از خارج شدن حشره بالغ از پیله، خود را به میزبانش می‌رساند و ادامه عمرش را که حدود ۱۰۰ روز می‌باشد روی میزبان سپری می‌کند و از او تغذیه می‌نماید.
چرخه زندگی کک معمولاً در عرض ۳-۴ هفته کامل می‌شود. ککها ۴۸ ساعت پس از اولین خونخواری، جفت گیری کرده و به تولید تخم می‌پردازند. ککها نسبت به سرما حساسند و در زمستان قادر به تحمل سرمای هوای بیرون از منزل نیستند و در ساختمان‌هایی که هوای گرم و مرطوب و غذای کافی وجود دارد به سر می‌برند.

کک¬ها، حشرات موذی و بسیار خطرناکی هستند که به واسطه ویژگی¬های حرکتی و دوره زندگی، به دام انداختن آن¬ها بسیار مشکل و تقریبا غیرممکن است. حتی استفاده از سموم در مبارزه با آن¬ها راه به جایی نمی¬برد. اگر کک¬ها، وارد محیط¬های مسکونی شوند، بیرون راندن آن¬ها بسیار مشکل است. از آن¬جا که این حشرات به طور سریع به سمت انسان جذب می¬شوند، افرادی که برای تفریح به مناطق روستایی می¬روند از گزند آن¬ها در امان نخواهند بود. به دلیل آن¬که این حشرات می¬توانند ناقل بیماری¬های خطرناک مشترک بین انسان و دام باشند، توجه به مبارزه با آن¬ها ضروری است.
اهمیت پزشکی و مبارزه با کک ها
به طور معمول انسان به وسیله کک گربه ، کتنو سفالیدس فلیس فلیس بیشتر از کک سگ کتنوسفالیدس کنیس گزیده می شود.کک انسان پولکس ایرتیانس علی رغم نامش خطر چندانی برای انسان ندارد. کک ها معمولا از روی زمین به قسمتهایی از بدن انسان مانند مچ و ساق پا که دسترسی به آن آسان است می جهند. هر چند به تمام قسمتهای بدن انسان ممکن است حمله شود. گزش کک سبب تحریک و گاهی ناراحتی زیاد می شود. آلودگی های زیاد به کک ممکن است سبب واکنش های شدید و درماتیت شود.
بیماری های قابل انتقال از کک ها:
طاعون : یک بیماری باکتریایی است که ابتدا در میان حیوانات وحشی مثل راتها و دیگر جوندگان بروز می کند. عامل طاعون باکتری یرسینا پستیس است ، که به وسیله کک ها انتقال می یابد.
تیفوس ککی : نام دیگر آن تیفوس مورن است ، عامل آن ریکتسیا تیفی است و به طور تک گیر در جمعیت رات ها و موش ها اتفاق می افتد. این بیماری به طور کلی توسط کک های جوندگان و گربه انتقال پیدا می کند.
بیماری تولارمی: به وسیله باسیل فرانسیسلا تولارنسیس ایجاد می شود .
اقدامات کنترل حفاظت فردی :استفاده از دور کننده های شخصی اقدامهای ساده بهداشتی: برای از بین بردن کک ها ، تخمها، لاورها و پیله ها میتوان خانه را تمیز نموده و کف اتاقها را شست. استفاده از جارو برقی نیز موثر است.سمپاشی: در آلودگی های شدید جهت ریشکنی موثر کک ها می بایست سمپاشی با سمومی از قبیل (پیروتروئیدها، پروپکسور، بندیوکارب) انجام گیرد.